توسعه چارچوبی برای ارزیابی ریسک خشکسالی کشاورزی بر گندم دیم

کشاورزی دیم اولین بخشی است که از لحاظ اقتصادی مورد آسیب خشکسالی قرار می‌گیرد، از اینرو ارزیابی ریسک خشکسالی کشاورزی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. هدف از انجام این تحقیق، توسعه یک چارچوب و مدل اجرایی برای کمی‌سازی ریسک خشکسالی کشاورزی با تمرکز بر محصول گندم دیم بوده است. در این تحقیق، ریسک خشکسالی کشاورزی بر اساس مخاطره خشکسالی و آسیب‌پذیری نسبت به خشکسالی در مراحل مختلف رشد محصول کمی می‌شود. احتمالات وقوع خشکسالی‌های با شدت مختلف در مراحل مختلف رشد محصول در نظر گرفته شده است. برای کمی‌سازی شدت‌ خشکسالی، از شاخص بارندگی و تبخیر-تعرق استاندارد شده (SEPI)، در مقیاس زمانی هفتگی استفاده می‌شود‌. از طرف دیگر، برای تعیین اثر خشکسالی بر محصول، مدل گیاهی آکواکراپ برای مدل‌سازی رشد محصول تحت شرایط اقلیمی مورد نظر واسنجی و اعتبارسنجی شده و افت محصول در اثر خشکسالی بدست می‌آید. برای تعیین مؤلفه آسیب‌پذیری، از منطق فازی استفاده می‌گردد. برای اجرای چارچوب توسعه داده شده، از داده‌های ایستگاه تحقیقات دیم سیساب واقع در خراسان شمالی استفاده شد. مقدار آسیب‌پذیری در منطقه مورد مطالعه از روش فازی، برابر با 6163/0 (بدون بعد) بدست آمد و در نهایت، مقدار ریسک خشکسالی گندم دیم در ایستگاه مورد مطالعه برابر با 3684/0 تن بر هکتار حاصل شد. نتایج حاصل از این مطالعه می‌تواند در فرآیند مدیریت ریسک و برنامه‌ریزی برای کاهش اثرات خشکسالی بر روی گندم دیم در مناطق مورد مطالعه و نیز تخمین نرخ بیمه کشاورزی در شرایط خشکسالی برای حداقل کردن ریسک آسیب خشکسالی بکار رود.